Wina z Izraela – podróż do źródeł izraelskiego winiarstwa

2024-09-05

Izrael, kraj którego historia sięga tysięcy lat, znany jest ze swojego znaczenia religijnego, oraz współistnienia różnorodnych kultur. Spośród wielu tutejszych produktów wino ma szczególnie bogatą przeszłość. Historia izraelskiego wina to opowieść o starożytnych tradycjach, przemianach kulturowych i jednocześnie o innowacjach. Spróbujmy prześledzić ewolucję produkcji wina w Izraelu od czasów biblijnych aż do dnia dzisiejszego.

Starożytne początki: czasy biblijne

Wino od tysiącleci było integralną częścią życia w regionie znanym obecnie jako Izrael. Dowody archeologiczne wskazują, że produkcja wina na tych terenach sięga ponad 5000 lat. Biblia często odnosi się do wina, podkreślając jego znaczenie w starożytnej kulturze żydowskiej. W Biblii hebrajskiej wino jest wymieniane zarówno w kontekście religijnym, jak i świeckim - symbolizuje radość, świętowanie i boskie błogosławieństwo. Winogrona uprawiano w żyznych dolinach i na tarasowych zboczach wzgórz, a techniki produkcji wina przekazywano z pokolenia na pokolenie.

Znaczenie wina w starożytnym Izraelu jest również widoczne w postaci odnalezionych podczas wykopalisk archeologicznych, prowadzonych na terenie całego kraju, pras do wina i dzbanów do przechowywania. Najważniejszym odkryciem była ogromna, 1500-letnia prasa do wina znaleziona na pustyni Negew, uważana za jedną z największych tego typu i pochodząca z epoki bizantyjskiej. Dowody te mocno sugerują, że wino z tego regionu było nie tylko spożywane lokalnie, ale także eksportowane do innych okolicznych regionów.

 

Upadek i uśpienie: panowanie islamskie i Imperium Osmańskie

Kwitnący przemysł winiarski w Izraelu doświadczył poważnego kryzysu podczas podboju islamskiego w VII wieku. Wraz z rozprzestrzenianiem się islamu, który zabrania spożywania alkoholu, winnice zostały zniszczone lub przekształcone w celu stworzenia innych upraw. Podczas rządów Imperium Osmańskiego (1517–1917) produkcja wina w regionie uległa jeszcze większemu zmniejszeniu. Osmanowie nałożyli wysokie podatki na wino, a lokalna populacja żydowska zmniejszyła się, co doprowadziło do niemal całkowitego “wyginięcia” winiarstwa w regionie.

Jednak wino nie zniknęło całkowicie. Niektóre społeczności żydowskie nadal produkowały je do celów religijnych, w szczególności na obchody szabatu i innych świąt. Te niewielkie i ograniczone działania podtrzymywały winiarską tradycję przy życiu, choć w znacznie ograniczonej formie.

 

Era Rothschildów - odrodzenie w XIX wieku

Odrodzenie izraelskiego przemysłu winiarskiego rozpoczęło się pod koniec XIX wieku, w dużej mierze dzięki staraniom barona Edmonda de Rothschilda - członka słynnej rodziny bankierów Rothschildów i zwolennika ruchu syjonistycznego. Dostrzegając potencjał rozwoju rolnictwa w Ziemi Świętej, Rothschild sfinansował stworzenie nowoczesnych winnic i winiarni.

W 1882 roku Rothschild założył pierwszą nowoczesną winiarnię w Rishon LeZion, na południe od Tel Awiwu. Importował francuskie odmiany winogron, takie jak Cabernet Sauvignon, Merlot i Chardonnay. Sprowadził także ekspertów z Francji, aby wprowadzili tu nowoczesne techniki uprawy winorośli. Inwestycje i wizja Rothschilda stanowiły podwaliny pod nowoczesny izraelski przemysł winiarski, a kilka założonych przez niego winiarni działa do dziś, w tym Carmel Winery, która pozostaje jednym z największych i najbardziej znanych producentów w Izraelu.

Współczesna jakość i globalne uznanie

Izraelski przemysł winiarski doświadczył znacznego wzrostu i transformacji w drugiej połowie XX wieku. Powstanie Państwa Izrael w 1948 roku doprowadziło do napływu imigrantów z Europy i Bliskiego Wschodu, przynosząc ze sobą różnorodne tradycje winiarskie. Jednak dopiero w latach 80. i 90. wina izraelskie zaczęły zyskiwać międzynarodowe uznanie dzięki swojej jakości. W tym okresie nowe pokolenie winiarzy zaczęło skupiać swoje wysiłki na zapewnieniu jakości, a nie na ilości, sadząc winnice w chłodniejszych, wyżej położonych regionach, takich jak Wzgórza Golan, Galilea czy Wzgórza Judzkie. Obszary te, z ich zróżnicowanym klimatem i terroir, okazały się idealne do uprawy winogron klasy premium.

Wprowadzenie nowoczesnej technologii w połączeniu z poszanowaniem tradycyjnych technik pozwoliło izraelskim winiarzom produkować wina, które mogą konkurować z wybitnymi winami na arenie światowej. Obecnie wina izraelskie zdobywają liczne nagrody w konkursach międzynarodowych, a kraj ten uznawany jest za producenta wysokiej jakości win o wyjątkowym charakterze.

 

Różnorodny krajobraz winiarski: XXI wiek

Izraelski przemysł winiarski w XXI wieku charakteryzuje różnorodność i innowacyjność. Obecnie w Izraelu działa ponad 300 winiarni, od dużych komercyjnych po butikowe. Izraelscy winiarze eksperymentują z różnymi odmianami winorośli, zarówno międzynarodowymi, jak i rodzimymi, i coraz częściej decydują się na stosowanie zrównoważonych praktyk w swojej produkcji. Regiony takie jak Wzgórza Golan, Galilea i pustynia Negew stały się znane z produkcji wyjątkowych win, które oddają wyjątkowe terroir Izraela. Wina ze Wzgórz Golan w szczególności zyskały reputację jednych z najlepszych w kraju. Powstają tu pełne czerwone wina oraz znakomite wina białe, spokojne i musujące.

W ostatnich latach odżyło również zainteresowania dawnymi odmianami winogron, rodzimymi dla tego regionu, takimi jak Marawi i Dabouki. Odmiany te są niejako “wskrzeszane” przez winiarzy, którzy nie boją się takich innowacji. W ten sposób starają się nawiązać kontakt ze starożytnym dziedzictwem winiarskim Izraela, jednocześnie tworząc wina, które odpowiadają współczesnym podniebieniom.

Historia izraelskiego wina jest świadectwem wytrwałości i kreatywności mieszkańców. Od starożytnych korzeni w czasach biblijnych, przez okresy upadku i odrodzenia, aż do ukazania się jako szanowany gracz na światowej scenie winiarskiej - izraelskie wino przeszło niezwykłą podróż. Obecnie wina z Izraela są cenione nie tylko za swoją jakość, ale także za wyjątkową historię, którą opowiadają - historię tradycji, innowacji i głębokiego związku z ziemią. Izraelski przemysł winiarski nadal rośnie i ewoluuje co stanowi obietnicę, że pozostanie integralną częścią kulturowej i rolniczej tożsamości kraju.

 

pixel