Wina z Izraela – podróż do źródeł izraelskiego winiarstwa

Izrael, kraj którego historia sięga tysięcy lat, znany jest ze swojego znaczenia religijnego, oraz współistnienia różnorodnych kultur. Spośród wielu tutejszych produktów wino ma szczególnie bogatą przeszłość. Historia izraelskiego wina to opowieść o starożytnych tradycjach, przemianach kulturowych i jednocześnie o innowacjach. Spróbujmy prześledzić ewolucję produkcji wina w Izraelu od czasów biblijnych aż do dnia dzisiejszego.

Starożytne początki: czasy biblijne

Wino od tysiącleci było integralną częścią życia w regionie znanym obecnie jako Izrael. Dowody archeologiczne wskazują, że produkcja wina na tych terenach sięga ponad 5000 lat. Biblia często odnosi się do wina, podkreślając jego znaczenie w starożytnej kulturze żydowskiej. W Biblii hebrajskiej wino jest wymieniane zarówno w kontekście religijnym, jak i świeckim - symbolizuje radość, świętowanie i boskie błogosławieństwo. Winogrona uprawiano w żyznych dolinach i na tarasowych zboczach wzgórz, a techniki produkcji wina przekazywano z pokolenia na pokolenie.

Znaczenie wina w starożytnym Izraelu jest również widoczne w postaci odnalezionych podczas wykopalisk archeologicznych, prowadzonych na terenie całego kraju, pras do wina i dzbanów do przechowywania. Najważniejszym odkryciem była ogromna, 1500-letnia prasa do wina znaleziona na pustyni Negew, uważana za jedną z największych tego typu i pochodząca z epoki bizantyjskiej. Dowody te mocno sugerują, że wino z tego regionu było nie tylko spożywane lokalnie, ale także eksportowane do innych okolicznych regionów.

Upadek i uśpienie: panowanie islamskie i Imperium Osmańskie

Kwitnący przemysł winiarski w Izraelu doświadczył poważnego kryzysu podczas podboju islamskiego w VII wieku. Wraz z rozprzestrzenianiem się islamu, który zabrania spożywania alkoholu, winnice zostały zniszczone lub przekształcone w celu stworzenia innych upraw. Podczas rządów Imperium Osmańskiego (1517–1917) produkcja wina w regionie uległa jeszcze większemu zmniejszeniu. Osmanowie nałożyli wysokie podatki na wino, a lokalna populacja żydowska zmniejszyła się, co doprowadziło do niemal całkowitego “wyginięcia” winiarstwa w regionie.

Jednak wino nie zniknęło całkowicie. Niektóre społeczności żydowskie nadal produkowały je do celów religijnych, w szczególności na obchody szabatu i innych świąt. Te niewielkie i ograniczone działania podtrzymywały winiarską tradycję przy życiu, choć w znacznie ograniczonej formie.

Era Rothschildów - odrodzenie w XIX wieku

Odrodzenie izraelskiego przemysłu winiarskiego rozpoczęło się pod koniec XIX wieku, w dużej mierze dzięki staraniom barona Edmonda de Rothschilda - członka słynnej rodziny bankierów Rothschildów i zwolennika ruchu syjonistycznego. Dostrzegając potencjał rozwoju rolnictwa w Ziemi Świętej, Rothschild sfinansował stworzenie nowoczesnych winnic i winiarni.

W 1882 roku Rothschild założył pierwszą nowoczesną winiarnię w Rishon LeZion, na południe od Tel Awiwu. Importował francuskie odmiany winogron, takie jak Cabernet Sauvignon, Merlot i Chardonnay. Sprowadził także ekspertów z Francji, aby wprowadzili tu nowoczesne techniki uprawy winorośli. Inwestycje i wizja Rothschilda stanowiły podwaliny pod nowoczesny izraelski przemysł winiarski, a kilka założonych przez niego winiarni działa do dziś, w tym Carmel Winery, która pozostaje jednym z największych i najbardziej znanych producentów w Izraelu.

Współczesna jakość i globalne uznanie

Izraelski przemysł winiarski doświadczył znacznego wzrostu i transformacji w drugiej połowie XX wieku. Powstanie Państwa Izrael w 1948 roku doprowadziło do napływu imigrantów z Europy i Bliskiego Wschodu, przynosząc ze sobą różnorodne tradycje winiarskie. Jednak dopiero w latach 80. i 90. wina izraelskie zaczęły zyskiwać międzynarodowe uznanie dzięki swojej jakości. W tym okresie nowe pokolenie winiarzy zaczęło skupiać swoje wysiłki na zapewnieniu jakości, a nie na ilości, sadząc winnice w chłodniejszych, wyżej położonych regionach, takich jak Wzgórza Golan, Galilea czy Wzgórza Judzkie. Obszary te, z ich zróżnicowanym klimatem i terroir, okazały się idealne do uprawy winogron klasy premium.

Wprowadzenie nowoczesnej technologii w połączeniu z poszanowaniem tradycyjnych technik pozwoliło izraelskim winiarzom produkować wina, które mogą konkurować z wybitnymi winami na arenie światowej. Obecnie wina izraelskie zdobywają liczne nagrody w konkursach międzynarodowych, a kraj ten uznawany jest za producenta wysokiej jakości win o wyjątkowym charakterze.

Różnorodny krajobraz winiarski: XXI wiek

Izraelski przemysł winiarski w XXI wieku charakteryzuje różnorodność i innowacyjność. Obecnie w Izraelu działa ponad 300 winiarni, od dużych komercyjnych po butikowe. Izraelscy winiarze eksperymentują z różnymi odmianami winorośli, zarówno międzynarodowymi, jak i rodzimymi, i coraz częściej decydują się na stosowanie zrównoważonych praktyk w swojej produkcji. Regiony takie jak Wzgórza Golan, Galilea i pustynia Negew stały się znane z produkcji wyjątkowych win, które oddają wyjątkowe terroir Izraela. Wina ze Wzgórz Golan w szczególności zyskały reputację jednych z najlepszych w kraju. Powstają tu pełne czerwone wina oraz znakomite wina białe, spokojne i musujące.

W ostatnich latach odżyło również zainteresowania dawnymi odmianami winogron, rodzimymi dla tego regionu, takimi jak Marawi i Dabouki. Odmiany te są niejako “wskrzeszane” przez winiarzy, którzy nie boją się takich innowacji. W ten sposób starają się nawiązać kontakt ze starożytnym dziedzictwem winiarskim Izraela, jednocześnie tworząc wina, które odpowiadają współczesnym podniebieniom.

Historia izraelskiego wina jest świadectwem wytrwałości i kreatywności mieszkańców. Od starożytnych korzeni w czasach biblijnych, przez okresy upadku i odrodzenia, aż do ukazania się jako szanowany gracz na światowej scenie winiarskiej - izraelskie wino przeszło niezwykłą podróż. Obecnie wina z Izraela są cenione nie tylko za swoją jakość, ale także za wyjątkową historię, którą opowiadają - historię tradycji, innowacji i głębokiego związku z ziemią. Izraelski przemysł winiarski nadal rośnie i ewoluuje co stanowi obietnicę, że pozostanie integralną częścią kulturowej i rolniczej tożsamości kraju.